Πληροφοριακά Συστήματα

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Το μάθημα έχει σαν κύριο στόχο την κατανόηση από τους φοιτητές του τι είναι ένα Πληροφοριακό Σύστημα (ΠΣ), ποια είναι τα συστατικά του στοιχεία και ποιοι είναι οι κυριότεροι τύποι πληροφοριακών συστημάτων που χρησιμοποιούνται από τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις σήμερα.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση:

  • να κατανοεί τα βασικά στοιχεία των πληροφοριακών συστημάτων καθώς και τις επιχειρηματικές διαδικασίες που υλοποιούνται μέσω των συστημάτων.
  • να γνωρίζει τα κύρια χαρακτηριστικά των τρόπων ανάπτυξης των ΠΣ και των δυσκολιών που παρουσιάζονται για την υλοποίησή τους.
  • να δύναται να υλοποιεί προγράμματα υλοποίησης πληροφοριακών συστημάτων με χρήση τεχνικών και μεθοδολογιών προγραμματισμού.

Περιεχόμενα

Στα πλαίσια του εν λόγω μαθήματος θα γίνει μια ενδελεχής εισαγωγή στο γνωστικό πεδίο των Πληροφοριακών Συστημάτων (ΠΣ) και θα παρουσιαστούν οι βασικές τους έννοιες και τα δομικά τους στοιχεία. Οι βασικές αρχές της θεωρίας των συστημάτων, ο κύκλος ζωής ενός Πληροφοριακού Συστήματος και η σχέση ΠΣ-οργανισμός θα εξεταστούν. Ένα Πληροφοριακό Σύστημα αποτελείται μεταξύ άλλων από λογισμικό, υλικό, διαδικασίες και ανθρώπινο δυναμικό. Ως εκ τούτου όλες αυτές οι δομικές τους συνιστώσες θα αναλυθούν σε βάθος και οι διάφορες κατηγορίες ΠΣ θα εξεταστούν διεξοδικά. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις επιχειρηματικές διαδικασίες καθώς η αυτοματοποίησή τους μέσω υπολογιστών αποτελεί τον σημαντικότερο λόγο υιοθέτησης ΠΣ από τους οργανισμούς. Εξάλλου η κατανόηση των επιχειρηματικών διαδικασιών αποτελεί την αφετηρία για τη βελτίωση και την αυτοματοποίησή τους μέσω τεχνολογιών πληροφορικής. Έτσι, θέματα που σχετίζονται με την ανάλυση των επιχειρηματικών διαδικασιών, την μοντελοποίηση και τη βελτίωσή τους θα αναλυθούν. Προκειμένου να γίνουν πιο κατανοητά τα εν λόγω θέματα, αναμένεται να χρησιμοποιηθούν πρακτικές μέθοδοι όπως η μέθοδος του κρίσιμου μονοπατιού (critical path method), η IDEF0, η IDEF και η DFD. Στη συνέχεια θα μελετηθούν παράγοντες που επηρεάζουν την υιοθεσία των ΠΣ καθώς και θέματα που σχετίζονται με τις οργανωσιακές αλλαγές που επιφέρει η ανάπτυξη ΠΣ. Παράλληλα θα μελετηθούν οι κοινωνικοοικονομικές επιδράσεις της πληροφορικής και των ΠΣ καθώς επίσης και ο στρατηγικός τους ρόλος. Τέλος οι τελευταίες εξελίξεις στο χώρο των Πληροφοριακών Συστημάτων (π.χ. δικτυοκεντρικά συστήματα, ΠΣ εφοδιαστικής αλυσίδας) θα εξεταστούν.

Προτεινόμενα Συγγράμματα

  • Βασιλακόπουλος Γ. & Χρυσικόπουλος Β. (1990): Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης, Εκδόσεις Σταμούλη Α.Ε.
  • Laudon K.C. & Laudon J.P. (2009): Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης, 8η αμερικάνικη έκδοση (μεταφρασμένο), Εκδόσεις Κλειδάριθμος.
  • Σημειώσεις Διδάσκοντα.
  • Kenneth C. Laudon and Jane P. Laudon, «Συστήματα Πληροφοριών Διοίκησης», Εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Πρόσθετη Βιβλιογραφία

Επιπλέον, στον Eύδοξο αναρτώνται σε ηλεκτρονική μορφή άρθρα, οπτικοακουστικό υλικό διαλέξεων και διαδικτυακές διευθύνσεις για χρήσιμες πληροφορίες καθώς και ασκήσεις για την εξάσκηση των φοιτητών/τριών. Παρουσιάζονται μελέτες περίπτωσης, παραδειγματικά προβλήματα και μέθοδοι επίλυσης αυτών.

Πρωτόκολλα Διαδικτύου

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Στα πλαίσια του μαθήματος παρουσιάζονται οι αρχιτεκτονικές και τα πρωτόκολλα που χρησιμοποιούνται στο Διαδίκτυο, αναλύοντας τις διαφορετικές σχετικές προσεγγίσεις στα αντίστοιχα επίπεδα-στρώματα της στοίβας TCP/IP (ζεύξης, δικτύου, μεταφοράς, και εφαρμογής), καθώς και η διεπαφή μεταξύ πρωτοκόλλων εφαρμογής και μεταφοράς για την υλοποίηση διαδικτυακών εφαρμογών. Το μάθημα παρουσιάζει θεωρητικά θέματα, αλλά και εργαστηριακές ασκήσεις και προγραμματισμό sockets για ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση

  • να κατανοεί και εκτιμά τις διαφορετικές σχεδιαστικές επιλογές και παραδοχές και την επίδοση των πρωτοκόλλων που υλοποιούνται στα αντίστοιχα επίπεδα της στοίβας TCP/IP (ενδεικτικά: πρωτόκολλο αξιόπιστης μεταφοράς TCP έναντι πρωτοκόλλου μεταφοράς UDP, πρωτόκολλα δρομολόγησης διανύσματος-απόστασης έναντι πρωτοκόλλων κατάστασης ζεύξης)
  • να αντιλαμβάνεται πώς το διαδίκτυο επηρεάζει τη λειτουργία και τις επιδόσεις των εφαρμογών και των εμπλεκόμενων πρωτοκόλλων επικοινωνίας
  • να κατανοεί και εκτιμά τις επιδόσεις των διαδικτυακών εφαρμογών που οφείλονται στον τρόπο λειτουργίας των πρωτοκόλλων διαδικτύου
  • να αναπτύσσει απλές εφαρμογές αρχιτεκτονικής client/server προγραμματίζοντας με τη διεπαφή socket σε γλώσσα python
  • να χειρίζεται και χρησιμοποιεί λογισμικό ανίχνευσης πακέτων και να αναγνωρίζει τις αλληλεπιδράσεις των πρωτοκόλλων σε ιχνηλατήσεις πακέτων

Περιεχόμενα

  • Εισαγωγικές έννοιες διαδικτύωσης.
  • Μοντέλα OSI, TCP/IP.
  • Πρωτόκολλα επιπέδου εφαρμογής. Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP).HyperText Transfer Protocol (HTTP). File Transfer Protocol (FTP). Simple Mail Transfer Protocol (SMTP), POP, IMAP. Domain Name Service (DNS). Peer-2-Peer protocols.
  • Αρχιτεκτονική και προγραμματισμός client-server. Sockets and Socket Programming.
  • Πρωτόκολλα επιπέδου μεταφοράς. Transmission Control Protocol (TCP). User Datagram Protocol (UDP).
  • Πρωτόκολλα επιπέδου δικτύου. IP Addressing. Internet Protocol (IPv4, IPv6). Internet Group Management Protocol (IGMP). Internet Control Message Protocol (ICMP). Πρωτόκολλα δρομολόγησης εντός και μεταξύ αυτόνομων συστημάτων (RIP, OSPF, eBGP, iBGP)
  • Πρωτόκολλα επιπέδου ζεύξης δεδομένων. Address Resolution Protocol (ARP). Reverse Address Resolution Protocol (RARP).
  • Δικτύωση πολυμέσων. Πολυμεσικές εφαρμογές. VoIP και Video over IP.

Προτεινόμενα Συγγράμματα

  1. Kurose, J. & Ross, K. “Δικτύωση Υπολογιστών: Προσέγγιση από Πάνω προς τα Κάτω με Έμφαση στο Διαδίκτυο”, Έκδοση 7η, Εκδόσεις Μ. Γκιούρδας.
  2. Comer D.  “Διαδίκτυα με TCP/IP (τόμος 1): Αρχές, πρωτόκολλα, και αρχιτεκτονικές”, 4η έκδοση, Εκδόσεις Κλειδάριθμος.
  3. Comer D., Stevens D. “Internetworking with TCP/IP vol3: Client-Server Programming and Applications”, Prentice Hall.

Πρόσθετη Βιβλιογραφία

Στην ηλεκτρονική πλατφόρμα αναρτώνται σε ηλεκτρονική μορφή άρθρα, οπτικοακουστικό υλικό διαλέξεων και διαδικτυακές διευθύνσεις για χρήσιμες πληροφορίες καθώς και εργαστηριακές ασκήσεις για την εξάσκηση των φοιτητών/τριών.

Επικοινωνίες Πολυμέσων

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών στα συστήματα και στις εφαρμογές επικοινωνίας πολυμέσων. Στο πλαίσιο του μαθήματος θα παρουσιαστούν βασικές γνώσεις από την σχεδίαση και ανάπτυξη συστημάτων επικοινωνίας και διαχείρισης πολυμεσικού περιεχομένου (ψηφιοποίηση, επεξεργασία, κωδικοποίηση, συμπίεση, μετάδοση, ανάλυση και ανάκτηση πολυμεσικής πληροφορίας) καθώς και οι τεχνολογίες διαδικτύου, ροής (streaming) και οι μηχανισμοί εξασφάλισης της ποιότητας διαδικτυακών πολυμεσικών υπηρεσιών πραγματικού χρόνου. Στο πλαίσιο του μαθήματος θα αναλυθούν και μελέτες περίπτωσης (case studies).

Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι σε θέση να:

A)     Να κατανοούν τις βασικές μεθοδολογίες βασικές γνώσεις από την σχεδίαση και ανάπτυξη συστημάτων επικοινωνίας και διαχείρισης πολυμεσικού περιεχομένου

B)     Να γνωρίζουν τα στάδια δημιουργίας και επεξεργασίας πολυμεσικού περιεχομένου (ψηφιοποίηση, επεξεργασία, κωδικοποίηση, συμπίεση, μετάδοση, ανάλυση και ανάκτηση πολυμεσικής πληροφορίας)

Γ)     Να επιλέγουν τεχνολογίες διαδικτύου, ροής (streaming) και μηχανισμούς εξασφάλισης της ποιότητας διαδικτυακών πολυμεσικών υπηρεσιών πραγματικού χρόνου

Δ)     Να αναλύουν προβλήματα σε διάφορα πεδία εφαρμογών και να επιλέγουν σωστούς μηχανισμούς για την διαχείριση πολυμεσικού περιεχομένου

E)     Να αξιολογούν τα συστήματα διαχείρισης πολυμεσικού περιεχομένου

Περιεχόμενα

  • Εισαγωγή στις Επικοινωνίες Πολυμέσων
  • Θεωρία πληροφορίας και Αρχές κωδικοποίησης
  • Κωδικοποίηση εικόνων: JPEG
  • Κωδικοποίηση βίντεο: H.26x
  • Κωδικοποίηση βίντεο: MPEG 1-4
  • Ανάκτηση Πληροφορίας από βίντεο: MPEG 7, 21
  • Συγχρονισμός πολυμέσων
  • Πολυεκπομπή
  • Πρωτόκολλα μετάδοσης πολυμέσων
  • Ροή πολυμέσων
  • Τηλεδιάσκεψη
  • Εγγυημένη ποιότητα υπηρεσίας
  • Πολυμέσα σε δίκτυα κινητών
  • Νέα πρότυπα – WebRTC

Προτεινόμενα Συγγράμματα

  • Συστήματα Πολυμέσων: Αλγόριθμοι, Πρότυπα και Εφαρμογές, Συγγραφείς: Havaldar P., Medioni G., ISBN: 9789604891528, Διαθέτης (Εκδότης): BROKEN HILL PUBLISHERS LTD
  • Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες, Συγγραφείς: Γεώργιος Β. Ξυλωμένος, Γεώργιος Κ. Πολύζος, ISBN: 978-960-461-262-8, Διαθέτης (Εκδότης): ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΕ

Πρόσθετη Βιβλιογραφία

Επιπλέον, στον Eύδοξο αναρτώνται σε ηλεκτρονική μορφή άρθρα, οπτικοακουστικό υλικό διαλέξεων και διαδικτυακές διευθύνσεις για χρήσιμες πληροφορίες καθώς και ασκήσεις για την εξάσκηση των φοιτητών/τριών. Παρουσιάζονται μελέτες περίπτωσης, παραδειγματικά προβλήματα και μέθοδοι επίλυσης αυτών.

Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Ο σκοπός του μαθήματος είναι η γνωριμία, εξοικείωση και απόκτηση δυνατότητας εφαρμογής του φοιτητή με τεχνικές και μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τη διασφάλιση της εμπιστευτικότητας, της ακεραιότητας και της διαθεσιμότητας πληροφοριών που διαχειρίζονται πληροφοριακά συστήματα και των ίδιων των συστημάτων.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, οι μαθησιακοί στόχοι του μαθήματος είναι, μετά από την επιτυχημένη ολοκλήρωση του μαθήματος, ο/η φοιτητής/τρια να είναι ικανός/η:

  • να κατανοεί τις βασικές έννοιες της ταυτοποίησης και αυθεντικοποίησης, του ελέγχου προσπέλασης και του κακόβουλου λογισμικού.
  • να γνωρίζει τις σύγχρονες τεχνικές αυθεντικοποίησης, ελέγχου προσπέλασης, ασφάλειας λειτουργικών συστημάτων, ασφάλειας συστημάτων βάσεων δεδομένων, προστασίας από κακόβουλο λογισμικό, και τα συστήματα αξιολόγησης της ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων.
  • να αναλύει, να αξιολογεί και να τεκμηριώνει εναλλακτικές επιλογές συστημάτων αυθεντικοποίησης, διαχείρισης ταυτότητας και προστασίας από κακόβουλο λογισμικό.
  • να σχεδιάζει συστήματα αυθεντικοποίησης, διαχείρισης ταυτότητας και ελέγχου προσπέλασης.

Περιεχόμενα

  • Ταυτοποίηση και αυθεντικοποίηση: Κατηγορίες αυθεντικοποίησης, δεδομένα αυθεντικοποίησης, συστήματα αυθεντικοποίησης, βιομετρικά συστήματα.
  • Διαχείριση ταυτότητας: παραδείγματα, τεχνολογίες, προστασία δεδομένων.
  • Έλεγχος προσπέλασης: Λειτουργίες προσπέλασης, πίνακες προσπέλασης, μηχανισμοί ελέγχου προσπέλασης.
  • Ασφάλεια Λειτουργικών Συστημάτων: Παράμετροι ασφάλειας Λειτουργικών Συστημάτων, μηχανισμοί ασφάλειας Λειτουργικών Συστημάτων, ανάπτυξη ασφαλών Λ.Σ., μελέτες περίπτωσης (Unix, Windows NT).
  • Ασφάλεια συστημάτων Βάσεων Δεδομένων: Απαιτήσεις ασφάλειας, ακεραιότητα δεδομένων και διαθεσιμότητα συστήματος, ασφάλεια για ευαίσθητα δεδομένα, βάσεις δεδομένων πολλαπλών επιπέδων, ασφάλεια Oracle.
  • Κακόβουλο λογισμικό: Κατηγοριοποίηση, είδη, μέθοδοι αντιμετώπισης, μελέτες περίπτωσης.
  • Διασφάλιση και αξιολόγηση ασφάλειας συστημάτων και προϊόντων: Σκοπός, ζητήματα και μέθοδοι διασφάλισης, Σκοπός και μέθοδοι, δομή κριτηρίων, συστήματα αξιολόγησης.

Προτεινόμενα Συγγράμματα

  • Σ. Γκρίτζαλης, Δ. Γκρίτζαλης, Σ. Κάτσικας (2003), Ασφάλεια Δικτύων Υπολογιστών, ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ, Αθήνα.
  • Σ. Κάτσικας, Δ. Γκρίτζαλης, Σ. Γκρίτζαλης (2004), Ασφάλεια Πληροφοριακών Συστημάτων, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΜΟΝ. ΕΠΕ, Αθήνα

Πρόσθετη Βιβλιογραφία

Επιπλέον, στον Eύδοξο αναρτώνται σε ηλεκτρονική μορφή άρθρα, οπτικοακουστικό υλικό διαλέξεων και διαδικτυακές διευθύνσεις για χρήσιμες πληροφορίες καθώς και ασκήσεις για την εξάσκηση των φοιτητών/τριών. Παρουσιάζονται μελέτες περίπτωσης, παραδειγματικά προβλήματα και μέθοδοι επίλυσης αυτών.