ΨΣ-ΜΚΚ-301
Ενεργειακά Συστήματα και Κλιματική Κρίση
(Energy Systems and Climate Crisis)
[Υ]
Στο πλαίσιο του μαθήματος οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες θα εξοικειωθούν με τις βασικές έννοιες και παραμέτρους των ενεργειακών συστημάτων και πολιτικών και της σχέσης τους με την κλιματική κρίση. Η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και η παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αποτελούν τα κεντρικά προβλήματα που επιδιώκουν να επιλύσουν όλες οι διεθνείς συμφωνίες για την Κλιματική Κρίση, με κορυφαία τη Συμφωνία του Παρισιού (2015), ώστε στο τέλος της εκατονταετίας, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη να μην ξεπεράσει τον 1.5οC.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), σήμερα τα ορυκτά καύσιμα συμμετέχουν στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα κατά 81%. Το 2040, με την εφαρμογή όλων των μέχρι σήμερα διεθνών δεσμεύσεων, η συμμετοχή αυτή θα είναι 74%. Ταυτόχρονα, στις παγκόσμιες εκπομπές ρύπων, το 80% είναι CO2, το 11% μεθάνιο και το 5.5% N2O.
Σε ένα παγκόσμιο σύνολο εκπομπών 37 Gt ισοδύναμου CO2, η Κίνα εκπέμπει τους 12 Gt, οι ΗΠΑ τους 6, η Ινδία τους 3, όπως και η Βραζιλία, η Ρωσία τους 2.8 και η Ιαπωνία τους 1.5 Gt CO2.
Η ΕΕ συμμετέχει στις παγκόσμιες εκπομπές με ποσοστό 12% και η Ελλάδα με ποσοστό 0.25%. Συνολικά η ΕΕ εκπέμπει 4.5 Gt CO2, από τους οποίους, η Γερμανία 0.9, η Μεγ. Βρετανία 0.5, η Γαλλία 0.45.
Αντίστοιχα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι εκπομπές προέρχονται κατά 78% από την Ενέργεια (με το 1/3 από τις μεταφορές), κατά 9% από τη Βιομηχανία και κατά 10% από τη Γεωργία.
Σύμφωνα με το Joint Research Centre της ΕΕ, η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3οC, θα προκαλεί ετήσιες οικονομικές απώλειες στις ευρωπαικές οικονομίες, της τάξης των €190δις.
Αντίστοιχα για την Ελλάδα, σύμφωνα με τη μελέτη της Ακαδημίας Αθηνών, σε βάθος 100ετίας, εκτιμήθηκαν οι επιπτώσεις των τριών εναλλακτικών σεναρίων αντιμετώπισης της Κλιματικής Κρίσης:
– Σενάριο Καμίας Δράσης, κόστος 700δις€,
– Σενάριο Προσαρμογής, κόστος 567δις€,
– Σενάριο Μετριασμού, κόστος 436δις€.
Τα συμπεράσματα, τόσο ως προς τις τραγικές επιπτώσεις, όσο και ως προς τις αναγκαίες δράσεις, είναι προφανή.
Η ευρωπαϊκή στρατηγική αντιμετώπισης της Κλιματικής Κρίσης, περιγράφεται με σαφήνεια στην ανακοίνωση της Επιτροπής, για το Ευρωπαϊκό Green Deal, που σχεδιάζεται να κινητοποιήσει πάνω από 1τρις€ δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων.
Ειδικά ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Mechanism), πρόκειται να στηριχθεί σε συνολική χρηματοδότηση ύψους €100δις.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά φιλόδοξη στρατηγική αντιμετώπισης της Κλιματικής Κρίσης, που φέρνει την Ευρώπη στην παγκόσμια πρωτοπορεία. Στόχος, το 2050 η ΕΕ να είναι κλιματικά ουδέτερη, μετά από παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς οικονομικών δραστηριοτήτων:
Α. Στην Ενέργεια, που προκαλεί το 75% των ευρωπαϊκών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,
Β. Στα Κτίρια, που προκαλούν το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης, ώστε μέσα από την ανακαίνιση κι ενεργειακή θωράκισή τους, να μειωθούν σημαντικά οι ενεργειακοί λογαριασμοί των νοικοκυριών,
Γ. Στη Βιομηχανία, η οποία χρησιμοποιεί μόνο 12% ανακυκλώσιμα υλικά, με στόχο να βοηθηθεί μέσα από την καινοτομία, ώστε να γίνει πρωτοπόρος σε θέματα πράσινης οικονομίας,
Δ. Στις Μεταφορές, οι οποίες προκαλούν το 25% των εκπομπών, με στόχο να μετασχηματιστούν σε καθαρότερες, ασφαλέστερες και φθηνότερες, τόσο στον ιδιωτικό τομέα, όσο και στις δημόσιες συγκοινωνίες.
Οι πρόσφατες εξελίξεις του COVID-19, επιβάλλουν την ταχύτερη εφαρμογή δυναμικών κι εμπροσθοβαρών πράσινων κι έξυπνων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα πρωτόγνωρα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι οικονομίες και κοινωνίες, περιλαμβανομένης ασφαλώς, της ελληνικής.
Την ίδια στιγμή, η Τεχνολογία Πληροφοριών κι Επικοινωνιών (ICT), έχει ήδη δρομολογήσει μια ενεργειακή επανάσταση, μέσω του ραγδαίου μετασχηματισμού των ενεργειακών συστημάτων των αναπτυγμένων κρατών. Από τα συγκεντρωτικά, ολιγοπωλιακά μοντέλα παραγωγής ενέργειας από λίγους και μεγάλους κρατικούς και ιδιώτες παραγωγούς με πολλά εκατομμύρια μικρούς καταναλωτές, μετασχηματίζονται σε εκατοντάδες χιλιάδες αποκεντρωμένα μικρά Συστήματα (κυρίως φωτοβολταϊκών). Έτσι, η Ενεργειακή Δημοκρατία γίνεται πράξη με την παραγωγή και αυτοκατανάλωση ενέργειας από μικρούς παραγωγούς – καταναλωτές PROSUMERS (Producers + Consumers).
Έχει υπολογισθεί από το World Economic Forum, ότι τα τελευταία 30 χρόνια, για κάθε $1 επενδύσεων σε ψηφιακή τεχνολογία, η αύξηση του ΑΕΠ είναι $20, ενώ σε μή ψηφιακές επενδύσεις, μόλις $3. Με τους ίδιους υπολογισμούς, το 2025, το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ θα προέρχεται από ψηφιακές τεχνολογίες.
Στη βάση των παραπάνω κατευθύνσεων, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες αναμένεται να κατανοήσουν τα βασικά μεγέθη που προσδιορίζουν τις αναπτυξιακές και περιβαλλοντικες διαστάσεις των ενεργειακών παραμέτρων καθώς και των βασικών εφαρμογών των τεχνολογιών πληροφορικής κι επικοινωνιών.
Περισσότερα »
ΨΣ-ΜΚΚ-302
Έξυπνο Δημόσιο – Ψηφιακή Διακυβέρνηση πολλαπλών επιπέδων
(Smart State – Digital Multi-Level Governance)
[Υ]
Το μάθημα αποσκοπεί στην καλλιέργεια αναλυτικής και κριτικής ικανότητας όσον αφορά στη διαμόρφωση των αρχών και των τεχνολογικών εφαρμογών των Έξυπνων Πόλεων και Κοινοτήτων. Το μέγεθος και το παραγόμενο προϊόν των πόλεων, φτάνει πλέον στο ίδιο επίπεδο με εκείνο μικρών κρατών. Σήμερα, 600 αστικά κέντρα παράγουν το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ η συγκέντρωση πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα γίνεται με ρυθμό 180.000 ατόμων ημερησίως.
Οι βιώσιμες πόλεις είναι παράγοντες-κλειδιά στην προσπάθεια για μια ανάπτυξη έξυπνη, κυκλική και χωρίς κοινωνικούς και χωρικούς αποκλεισμούς. “Η έξυπνη πόλη γίνεται πόλη που αισθάνεται”.
Η δημιουργία όμορφων, φιλικών και οικολογικών πόλεων, είναι μια συνολική εθνική στρατηγική για τη μετατροπή της οικονομικής κρίσης σε αναπτυξιακή ευκαιρία. Η αισθητική είναι κι αυτή ένα ζητούμενο, καθώς η αισθητική των πόλεων δεν είναι πια μια ουτοπία της τέχνης και της επιστήμης. Εχουμε αποδεχθεί πλέον ότι “Οι πόλεις γεννήθηκαν για τους ανθρώπους, γερνούν με τους ανθρώπους και αναγεννώνται από τους ανθρώπους. Η πολιτιστική κληρονομιά, η ιστορία των ανθρώπων της κάθε πόλης, αποτελούν βασικές παραμέτρους για την αισθητική και την ανάπτυξή τους”.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πόλεων, μπορούμε να εξοικονομήσουμε έως και 40% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2030, ενώ ιδιαίτερα στον οικιακό τομέα, το ποσοστό αυτό μπορεί να εκτοξευτεί στο 61%. Η εξοικονόμηση αυτή μπορεί να αποφέρει μέχρι και 240 δισ. ευρώ το χρόνο, ενώ μπορεί να δημιουργήσει πάνω από 2.000.000 νέες θέσεις εργασίας μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.
Στόχος του μαθήματος είναι να διαμορφώσει αυτή τη νέα αντίληψη για πόλεις Βιώσιμες, Εξυπνες, Πράσινες, Ομορφες και Φιλικές προς τον πολίτη. Βασικά εργαλεία αποτελούν οι εφαρμογές των νέων Τεχνολογιών Πληροφορικης κι Επικοινωνιών, η νέα Πολεοδομική και Αρχιτεκτονική αντίληψη για πόλεις και κτίρια έξυπνα και μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, το διαρκές ζητούμενο για αστική διακυβέρνηση με διαφάνεια, συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών.
Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και φοιτήτριες αναμένεται να αποκτήσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα του πλαισίου διαμόρφωσης μιας έξυπνης πόλης και μιας έξυπνης κοινότητας, μέσα από την ανάλυση των αρχών, των παραμέτρων και των εφαρμογών που διέπουν λειτουργικά το πλαίσιο της έξυπνης τοπικής διακυβέρνησης.
ΨΣ-ΜΚΚ-303
Ψηφιακή Γεωργία – Περιβάλλον, Διεθνείς Πρακτικές
(Digital/Smart Agriculture – Environment, International Practices)
[Υ]
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ σε διεθνές επίπεδο, η παραγωγή τροφίμων αντιπροσωπεύει το 40% της χρήσης γης, το 30% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και το 70% της κατανάλωσης γλυκού νερού πράγμα που καθιστά την γεωργία έναν από τους βασικότερους τομείς στην προσπάθεια αντιμετώπισης και μετριασμού της Κλιματικής Αλλαγής. Ταυτόχρονα έως το 2050 έτος που τίθενται διάφοροι στόχοι για την Κλιματική Αλλαγή περίπου 2 δισεκατομμύρια επιπλέον άτομα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ θα προστεθούν στους κατοίκους του πλανήτη μας. Έτσι από τα σχεδόν 8 δισεκατομμύρια σήμερα ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φθάσει τα 10 δις άτομα πράγμα που αναμένεται να αυξήσει την σημερινή παγκόσμια ζήτηση για τρόφιμα κατά περίπου 60% με ότι αυτό συνεπάγεται για τους φυσικούς πόρους και την Κλιματική Αλλαγή. Εξίσου σημαντικό όμως παράγοντα για τους πολίτες αποτελεί να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε ποικιλία ασφαλών τροφίμων υψηλής ποιότητας, οικονομικά προσιτών και υγιεινών.
Οι νέες συνθήκες και απαιτήσεις οδηγούν σε αλλαγές του τρόπου που τα τρόφιμα παράγονται διατίθενται στο εμπόριο ώστε αυτός να προσαρμοστεί στις προσδοκίες των πολιτών, ιδίως όσον αφορά τις επιπτώσεις στην υγεία τους, στο περιβάλλον και στο κλίμα (π.χ. πιο είναι το αποτύπωμα σε CO2). Για να διασφαλιστεί αυτό σε ένα πλαίσιο αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού, αυξημένων περιβαλλοντικών πιέσεων και αλλαγής του κλίματος η υιοθέτηση σύγχρονης τεχνολογίας ώστε να μετατρέψουν την γεωργία σε έξυπνη ή γεωργία ακρίβειας είναι μονόδρομος.
ΨΣ-ΜΚΚ-304
Κλιματική Κρίση, Νέες Τεχνολογιες και Μεταφορές
(Climate Crisis, ICT and Transportation)
[Υ]
Ο τομέας των μεταφορών είναι υπεύθυνος για το 23% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 και 25% με την προοπτική να καταστούν 40% των εκπομπών CO2 μέχρι την επόμενη δεκαετία (2030) σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με τις εμπορευματικές και επιβατικές μεταφορές [1]. Η εφαρμογή νέων τεχνολογιών και αδρών στρατηγικών είναι θεμελιώδη ώστε να επιτευχθεί η μείωση του ρυθμού αύξησης της θερμοκρασίας παγκοσμίως και του CO2, όπως π.χ. μετάβαση από τη χρήση οχημάτων πετρελαίου ντίζελ , σε χρήση οχημάτων χαμηλών εκπομπών ή ηλεκτρικών οχημάτων. Νέα πρότυπα κινητικότητας απαιτούνται για τη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, την αύξηση εξοικονόμησης χρόνου τόσο για τους επιβάτες όσο και για τις εμπορευματικές μεταφορές, και τη μείωση των εκπομπών ρύπων με θετικές επιπτώσεις για την υγεία των πολιτών. Το μάθημα – κατεύθυνση, παρουσιάζει την αλληλεπίδραση των μεταφορών, των νέων τεχνολογιών, της συμπεριφοράς, και του περιβάλλοντος, και αναλύει τις επιπτώσεις των οδικών (επιβατικών και εμπορευματικών), αεροπορικών, θαλασσίων, και σιδηροδρομικών μεταφορών στην κλιματική αλλαγή. Υπό το πρίσμα των νέων τεχνολογιών και της αυτονομίας, αναφορικά με τις οδικές μεταφορές εστιάζει στα έξυπνα μεταφορικά συστήματα, και στα καινοτόμα συστήματα και βιώσιμα σχέδια αστικής κινητικότητας και διανομής εμπορευμάτων. Μελετά το ρόλο του κόστους και της τιμολόγησης στη ζήτηση πράσινων μεταφορών. Αναπτύσσει μεθοδολογίες μέτρησης, συλλογής δεδομένων για αναλύσεις κόστους – ωφέλειας, οικονομετρικά πρότυπα, και πρότυπα προσομοίωσης. Τέλος, διερευνά πιθανά μοντέλα και σενάρια για τη διαχείριση του μέλλοντος εμβαθύνοντας σε θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του πλανήτη.
Ως αποτέλεσμα της παρακολούθησης του μαθήματος αυτού οι φοιτητές/τριες θα μπορούν:
ΨΣ-ΜΚΚ-701
Ενέργεια και Ψηφιοποίηση – Ευρωπαϊκές κι εθνικές προτεραιότητες
(Energy and Digitilization – European and National priorities)
[Υ]
Το μάθημα παρουσιάζει το σύνολο των παγκόσμιων, ευρωπαϊκών κι εθνικών πρωτοβουλιών, προκειμένου ταυτόχρονα να ικανοποιούνται τόσο οι διαρκώς αυξανόμενες ανθρώπινες ανάγκες σε ενεργειακά αγαθά (με την ανθρωπότητα να αναμένεται να αυξηθεί πληθυσμιακά κατά 25-30% μέχρι το 2050), όσο και η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Ο καθοριστικός παράγοντας είναι η αξιοποίηση των εξελίξεων των Τεχνολογιών Πληροφορικής κι Επικοινωνιών, σε όλους τους ενεργειακούς τομείς, από την παρακολούθηση και προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας και την έρευνα και αξιοποίηση υδρογονανθράκων, μέχρι τη διαμόρφωση ανανεώσιμων συστημάτων αποκεντρωμένης παραγωγής πράσινης ενέργειας, με αξιοποίηση έξυπνων δικτύων και τεχνολογιών μείωσης κατανάλωσης και βελτίωσης της αποδοτικότητας.
Ως αποτέλεσμα της παρακολούθησης του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες, θα μπορούν:
ΨΣ-ΜΚΚ-702
Έξυπνες Πόλεις και Κοινότητες – Αρχές και Τεχνολογίες
(Smart Cities and Communities – Principles and Technologies)
[Υ]
Αντίστοιχα με αυτά των έξυπνων πόλεων και κοινοτήτων, είναι τα ζητούμενα στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, αντιγραφειοκρατικού, ανοικτού στην οικονομία και την κοινωνία δημοσίου, που αποκεντρώσει στην Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση το σύνολο των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων του και διατηρεί το ρόλο του θεσμικού ρυθμιστή κι επόπτη, του στρατηγικού σχεδιασμού, της λειτουργίας ως project manager. Ταυτόχρονα, ένα δημόσιο που με αξιολόγηση όλων των διαδικασιών και λειτουργιών του, διαρκώς βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του τόσο προς τους πολίτες, όσο και προς δράσεις επιχειρηματικότητας.
Ως αποτέλεσμα της παρακολούθησης του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα μπορούν:
ΨΣ-ΜΚΚ-703
Προηγμένες εφαρμογές Ψηφιακής Γεωργίας και Αειφορία
(Advanced Applications of Digital Agriculture and Sustainability)
[Υ]
Η τεχνολογική ανάπτυξη και η ψηφιοποίηση επιτρέπουν πολύ μεγάλα άλματα στην αποδοτική χρήση των πόρων ενισχύοντας την περιβαλλοντικά και κλιματολογικά έξυπνη γεωργία, πράγμα που μειώνει τον αντίκτυπο της γεωργίας στο περιβάλλον και στο κλίμα, ενισχύει την ανθεκτικότητα και την υγεία του εδάφους και μειώνει το κόστος για τους γεωργούς. Βοηθάει στη ακριβή και εντοπισμένη χρήση φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, νερού, ενέργειας ενώ παρέχει μεγαλύτερη δυνατότητα στους παραγωγούς στη διαχείριση των κινδύνων.
Η χρήση όμως των σύγχρονων τεχνολογιών είναι μειωμένη στον τομέα της γεωργίας και για αυτό χρειάζεται ενίσχυση της διείσδυσης αυτής της γνώσης με ειδικότερα συνδυαστικά μαθήματα που βοηθούν σε όλη την αλυσίδα της παραγωγής, μεταποίησης και διακίνησης τροφίμων στην ενσωμάτωση νέων ψηφιακών τεχνολογιών ώστε να προκύπτει μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα
Ως αποτέλεσμα της παρακολούθησης του μαθήματος της γεωργίας ακριβείας οι φοιτητές/τριες θα έχουν την δυνατότητα:
ΨΣ-ΜΚΚ-704
Κλιματική Αλλαγή, Νέες Τεχνολογίες και Logistics
(Climate Crisis, ICT and Logistics)
[Υ]
Ο κλάδος των Logistics και η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί ένα από τα βασικά πεδία στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης, ο οποίος όμως σύμφωνα με τον ITF Transport Outlook (2019) έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ενέργεια, στο περιβάλλον και στην κλιματική αλλαγή. Όσον αφορά την απασχόληση στον κλάδο, πρόσφατη έκθεση (2020) σχετικά με τις μελλοντικές θέσεις απασχόλησης, υπογραμμίζει τη σημασία της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας ως ένα από τα κύρια επαγγέλματα που απαιτούνται για την ικανοποίηση των απαιτήσεων της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Το μάθημα περιλαμβάνει την επισκόπηση της βιομηχανίας logistics και της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αναλύεται η σημασία και ο οικονομικός αντίκτυπος της διαχείρισης της αλυσίδας εφοδιασμού και η κατανόηση των προκλήσεων και των ευκαιριών στο πλαίσιο της εφοδιαστικής αλυσίδας σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Επίσης έμφαση δίνεται στην επίδραση της εφοδιαστικής αλυσίδας στην κλιματική αλλαγή και στο ρόλο των νέων τεχνολογιών για την μείωση των επιπτώσεων της.
Ως αποτέλεσμα της παρακολούθησης αυτού του μαθήματος, ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:
ΨΣ-ΜΚΚ-900
Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία
(MSc Thesis)
[Υ]
Δείτε τα προτεινόμενα θέματα μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών στον Λεύκιππο.
Περισσότερα »