Στόχος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών

Η Κλιματική Κρίση και η 4η Βιομηχανική Επανάσταση αποτελούν τις δυο μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Τόσο τα Ηνωμένα Έθνη, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), έχουν υιοθετήσει τις στρατηγικές της Agenda 2030 και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs), που αποτελούν τη νέα αναπτυξιακή πολιτική, που στοχεύει στο μετασχηματισμό της Ε.Ε. σε μια Δίκαιη, Χωρίς Αποκλεισμούς, Έξυπνη, Πράσινη, Ανταγωνιστική οικονομία, η οποία έως το 2050 θα λειτουργεί με μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Η Ε.Ε. φιλοδοξεί, ιδιαίτερα μέσα από την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal), που πρόσφατα ανακοινώθηκε ως η κορυφαία περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική προτεραιότητα, να αναδείξει τον ηγετικό της ρόλο στην παγκόσμια περιβαλλοντική διακυβέρνηση.

Ταυτόχρονα, οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT), με την ευρύτερη έννοια της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης (Τεχνητή Νοημοσύνη, Big Data, Machine Learning, 3D Printing, Blockchain, κ.ά.), αποτελούν τη συγκλονιστική πρόσφατη εξέλιξη που αναδιαμορφώνει παγκόσμια και εθνικά παραγωγικά οικονομικά μοντέλα, τρόπους διακυβέρνησης, ατομικές και συλλογικές συμπεριφορές, διαδικασίες προστασίας περιβάλλοντος, μεθοδολογίες αντιμετώπισης της Κλιματικής Κρίσης.

Σε διεθνές επιστημονικό, οικονομικό και επιχειρησιακό επίπεδο, έχει γίνει πλέον αποδεκτή η αρχή ότι ο σημαντικότερος σύμμαχος των κοινωνιών, προκειμένου να κρατηθεί η παγκόσμια αύξηση θερμοκρασίας κάτω από 1,5°C, είναι η αξιοποίηση όλων των τεχνολογικών εξελίξεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών, με στόχο την «Πράσινη και Έξυπνη Ανάπτυξη».

Μέχρι σήμερα, η από κοινού αντιμετώπιση και αλληλοστήριξη των δυο αυτών παγκόσμιων προκλήσεων δεν έχει συντελεστεί με την ταχύτητα και ώσμωση που επιβάλλουν οι ανάγκες.

Στο σχεδιασμό του Π.Μ.Σ. «Κλιματική Κρίση και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών», έχουν επιλεγεί ως κατευθύνσεις και διακριτά αντικείμενα διδασκαλίας, οι τέσσερις (4) σημαντικότεροι συντελεστές Κλιματικής Κρίσης, στους οποίους, μετά τις εισαγωγικές διαλέξεις στις βασικές αρχές κάθε αντικειμένου, η έμφαση δίνεται στα χαρακτηριστικά «Πράσινος και Έξυπνος». Πιο συγκεκριμένα, αναλύονται οι ακόλουθες τέσσερεις (4) κατευθύνσεις – διδακτικά αντικείμενα:

1. Ενεργειακά Συστήματα και Πολιτικές – Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών
2. Έξυπνες Πόλεις και Κοινότητες – Έξυπνο Δημόσιο
3. Ψηφιακή Γεωργία – Γεωργία Ακριβείας
4. Ψηφιακά Συστήματα, Μεταφορές, Εφοδιαστική Αλυσίδα.

Πιο συγκεκριμένα, για κάθε κατεύθυνση – μάθημα, καταγράφονται συνοπτικά οι ακόλουθες παράμετροι που σχετίζονται με το στόχο του Π.Μ.Σ.

1. «Ενεργειακά Συστήματα και Πολιτικές – Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών», με την έννοια ότι σε κάθε επιμέρους τομέα ενεργειακής δράσης, η έμφαση δίνεται στη συμβολή των ψηφιακών συστημάτων τόσο σε θέματα παραγωγής, κατανάλωσης, διανομής, εξοικονόμησης ενέργειας, κυβερνοασφάλειας, όσο και σε θέματα κάθε επιμέρους τομέα, από τις Ανανεώσιμες Πηγές, Υδρογόνο και την Αποθήκευση ενέργειας, μέχρι την έρευνα και αξιοποίηση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και τη διαμόρφωση αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου. Η διεθνής ερευνητική και επενδυτική δραστηριότητα, καταγράφεται στις προτεραιότητες του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), στο πλαίσιο της ανάπτυξης έξυπνων μηχανισμών ασφάλειας, παραγωγικότητας, αποτελεσματικότητας και αειφορίας των ενεργειακών συστημάτων και πολιτικών. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει τα ερωτήματα που τίθενται σε επίπεδο επάρκειας, ασφάλειας, ιδιωτικότητας, οικονομικής αναδιοργάνωσης. Διαχρονικά, τα ζητήματα που απασχόλησαν την ενεργειακή κοινότητα ήταν τα έξυπνα δίκτυα, η ηλεκτροκίνηση και αυτοκίνηση, η έξυπνη αποθήκευση και φόρτιση, η ολοκλήρωση των Ανανεώσιμων Πηγών μέσα από το Internet of Things. Τελικός στόχος, τα ψηφιακά ενεργειακά συστήματα να μπορούν να προσδιορίζουν ποιος χρειάζεται ενέργεια και να την παρέχουν στο σωστό χρόνο, στο σωστό μέρος και στο χαμηλότερο δυνατό κόστος. Ταυτόχρονα, τα ψηφιακά συστήματα μπορούν να μειώσουν έως 15% το κόστος χρήσης ενέργειας στα κτίρια, έως 20% το κόστος έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, έως 5% το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
2. «Έξυπνες Πόλεις και Κοινότητες – Έξυπνο Δημόσιο», στην κατεύθυνση διαμόρφωσης ενός σύγχρονου, έξυπνου και αειφορικού τρόπου ολιστικής και πιο βιώσιμης αντιμετώπισης τόσο των μεγάλων αστικών συγκεντρώσεων – πόλεων και των μικρότερων που πληθυσμιακών συσσωματώσεων – κοινοτήτων, όσο και του πλήρους μετασχηματισμού (re-engineering) του δημόσιου τομέα σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης και περιφερειακής – τοπικής αυτοδιοίκησης. Η διεθνής, ευρωπαϊκή και εθνική εμπειρία στην εισαγωγή νέων μεθοδολογιών και τεχνικών αντιμετώπισης των πολυπαραμετρικών προβλημάτων παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων με αξιοποίηση των εφαρμογών ψηφιακών συστημάτων, έχει διανοίξει τεράστιους επαγγελματικούς και ερευνητικούς ορίζοντες σε όλα τα επιστημονικές πεδία. Ουσιαστικά, διαμορφώνεται ένας απολύτως καινοτομικός τρόπος σχεδιασμού, παρακολούθησης και ανάδρασης στο σύνολο των αρμοδιοτήτων τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης και κεντρικού κράτους, που επιφέρει ταχύτερη, αποτελεσματικότερη, φθηνότερη, δημοκρατικότερη και πιο ισότιμη – δίκαιη αντιμετώπιση του συνόλου των αρμοδιοτήτων των παραπάνω φορέων λήψης αποφάσεων, σε σχέση με τις ατομικές και συλλογικές αναγκαιότητες και απαιτήσεις. Η παρέμβαση αφορά στο σύνολο των δράσεων, από την ψηφιακή διακυβέρνηση όλων των επιπέδων, μέχρι την αειφόρο αστική μετακίνηση ανθρώπων και μεταφορά αγαθών, καθώς και τον τρόπο σχεδιασμού και λειτουργίας βιοκλιματικών κτιρίων, δομών και αστικών/ περιαστικών χώρων, με εφαρμογή των σύγχρονων εφαρμογών ψηφιακών συστημάτων.
3. «Γεωργία Ακριβείας – Ψηφιακή Γεωργία», ως σύγχρονου αντικειμένου Τεχνητής Νοημοσύνης, Ρομποτικής, Ψηφιακής Παρακολούθηση Περιβάλλοντος, σύνδεσης IoT με καθημερινές λειτουργίες καλλιέργειας και προώθησης αγροτικών προϊόντων. Η εκτεταμένη εφαρμογή των τεχνολογιών έχει επιτρέψει σε χώρες με αντικειμενικές δυσκολίες παραγωγής αγροτικών προϊόντων (π.χ. Ισραήλ, Ολλανδία, κ.ά.), να κατέχουν την πρώτη θέση σε παγκόσμια παραγωγή προϊόντων (ντομάτες, πατάτες, κρεμμύδια, λουλούδια, κ.ά.), με ελάχιστη κατανάλωση τόσο ενέργειας και νερού, όσο και ελάχιστη χρήση αγροτικών εφοδίων (λιπάσματα, φυτοφάρμακα). Οι καλλιεργητικές αρχές και μεθοδολογίες, που διδάσκονται σε όλα τα Τμήματα και Σχολές Γεωπονικών Επιστημών, αποτελούν τους κατευθυντήριους αγωγούς για την ανάπτυξη και εφαρμογή ψηφιακών εφαρμογών στο αγρόκτημα. Η αξιοποίηση των γνώσεων αυτών, από γεωπόνους και άλλους γεωτεχνικούς, καθώς και η εμπέδωση σε αγρότες – καλλιεργητές των τεχνικών μείωσης συνολικά του οικονομικού και περιβαλλοντικού κόστους παραγωγής προϊόντων, αποτελεί τη λυδία λίθο πάνω στην οποία μπορεί και πρέπει να στηριχθεί η ελληνική Γεωργία προκειμένου να παράγει προϊόντα ποιοτικότερα, ελκυστικότερα και φιλικά προς το περιβάλλον, με στόχο να αποτελέσει πάλι βασικό συντελεστή αύξησης του ΑΕΠ και των θέσεων απασχόλησης στην ελληνική ύπαιθρο.
4. «Ψηφιακά Συστήματα, Μεταφορές, Εφοδιαστική Αλυσίδα», ως αντικειμένου που συμβάλει κατά πάνω από 10% στην παραγωγή εθνικού πλούτου και αποτελεί το βασικό συντελεστή παγκόσμιας εμπορευματικής ανάπτυξης. Διακρίνεται στους βασικούς τομείς μετακινήσεων και μεταφορών (οδικές – εμπορευματικές και επιβατικές, βιώσιμη αστική κινητικότητα, διανομή εμπορευμάτων, θαλάσσιες – αεροπορικές – σιδηροδρομικές μεταφορές), προσφορά μεταφορικού έργου, λήψη αποφάσεων και ψηφιακά πρότυπα διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας. Η εφαρμογή τεχνικών IoT, blockchain, machine learning, κ.ά., συναποτελούν την αιχμή του δόρατος για περαιτέρω ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου και των μετακινήσεων προσώπων, με ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Το διεπιστημονικό διαθεματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) με τίτλο: «Κλιματική Κρίση και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών» (MSc in Climate Crisis and Information and Communication Technologies) έχει ως αντικείμενο την κάλυψη των ανωτέρω αναγκών και ειδικότερα: (α) την ειδίκευση νέων επιστημόνων από το χώρο των επιστημών περιβάλλοντος, της τεχνολογίας – μηχανικής, της διοίκησης, των γεωεπιστημών, της νομικής, της οικονομίας, στις γνωστικές περιοχές: I) των συστημάτων και πολιτικών ενέργειας και κυκλικής οικονομίας, II) των σύγχρονων έξυπνων πόλεων και κοινοτήτων, καθώς και του έξυπνου – ψηφιακού δημοσίου, III) της ψηφιακής κι ευφυούς γεωργίας κι ευρύτερα του καθετοποιημένου, αυτοματοποιημένου και αειφορικού πρωτογενούς τομέα της οικονομίας, και τέλος IV) των σύγχρονων εφαρμογών εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics) και των κάθε είδους αειφορικών και ψηφιακών συστημάτων μεταφορών ατόμων κι εμπορευμάτων, (β) την εκπαίδευση/ειδίκευση νέων επιστημόνων και επιστημόνων που ήδη απασχολούνται σε ελληνικές ή διεθνείς επιχειρήσεις και οργανισμούς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα ή αυτοαπασχολούνται, (γ) την ολοκληρωμένη προετοιμασία για εφαρμογή των γνώσεων που αποκτώνται σε σύγχρονα περιβάλλοντα που αντιμετωπίζουν σχετικές προκλήσεις, αλλά και για την εκπόνηση έρευνας στα γνωστικά αντικείμενα που άπτονται των εν λόγω επιστημονικών πεδίων.

Σκοπός του διεπιστημονικού διαθεματικού Π.Μ.Σ. με τίτλο «Κλιματική Κρίση και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών» (MSc in Climate Crisis and Information and Communication Technologies) είναι η καλλιέργεια και προαγωγή της επιστημονικής γνώσης σε θέματα βασικών αρχών κι εφαρμογών των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στα τέσσερα πεδία οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων που ειναι οι βασικοί συντελεστές παραγωγής αερίων ρύπων (ενέργεια, πόλεις, γεωργία, μεταφορές). Η εφαρμογή ακριβώς των σύγχρονων τεχνολογιών, είναι το βασικό εργαλείο με το οποίο οι κοινωνίες θα επιτύχουν την απανθρακοποίηση των οικονομιών, την προστασία της βιοποικιλότητας και τελικά τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, αειφορικού, ψηφιακού αναπτυξιακού υποδείγματος.

Στο πλαίσιο αυτό, οι απόφοιτοι του Π.Μ.Σ. εφοδιάζονται με διεπιστημονικές διαθεματικές εξειδικευμένες γνώσεις στις επιστήμες του περιβάλλοντος και της κυκλικής οικονομίας και τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών και μπορούν να στελεχώσουν με επιτυχία υπηρεσίες και οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, να αυτοαπασχοληθούν, καθώς και να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή ή ερευνητική καριέρα.

Στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, θα αναπτυχθούν προηγμένα θέματα ψηφιακών εφαρμογών, όπως ενδεικτικά:

• Δίκτυα Κινητών Επικοινωνιών – Δίκτυα 5G,
• Ακτινοβολία από Ασύρματα Δίκτυα Επικοινωνιών,
• Έξυπνη Ψηφιακή Συμμετοχή πολιτών σε Τοπικές αρμοδιότητες,
• Ασφάλεια Κρίσιμων Ενεργειακών Υποδομών και υποδομών μεταφορών και Logistics,
• Προστασία Ιδιωτικότητας σε Έξυπνες Πόλεις και Κοινότητες,
• Ψηφιακή Διακυβέρνηση,
• Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (G.I.S.) – Διδιάστατες και τρισδιάστατες επεξεργασίες περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών παραμέτρων,
• Μοντέλα Γεωχωρικής λήψης αποφάσεων σε αστικό και αγροτικό περιβάλλον,
• Τεχνητή Νοημοσύνη στη διαχείριση στόλων οχημάτων, συστημάτων ενέργειας και μικροδικτύων,
• Τεχνητή Νοημοσύνη και Διαδίκτυο Πραγμάτων στις Έξυπνες Πόλεις,
• Τεχνητή Νοημοσύνη στη λήψη αποφάσεων στην Ψηφιακή Γεωργία, την Εφοδιαστικη Αλυσίδα, τις Μεταφορές, την αναγνώριση περιβαλλοντικών κινδύνων στις θαλάσσιες μεταφορές,
• Ψηφιακή Ενοποίηση πηγών Χωροχρονικών Δεδομένων – Εφαρμογές σε αστικά κέντρα πόλεων και μεταφορά προϊόντων,
• Κλιματική Κρίση και ανάλυση κοινωνικών ζητημάτων,
• Παίγνια Διαπραγματεύσεων και Γεωπολιτικές Ενεργειακές κι Εφοδιαστικές εφαρμογές,
• Ασύρματα Ευρυζωνικά Δίκτυα κι Αισθητήρες – Εφαρμογές στην Ψηφιακή Γεωργία, την Ενέργεια, τις Έξυπνες Πόλεις, τα Logistics,
• Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα Ευφυών Δικτύων Ηλεκτρικής Ενέργειας,
• Ενεργειακά Αποδοτικά Συστήματα Επικοινωνιών